فیزیوتراپی کف لگن در تهرانپارس | درمان بی‌اختیاری ادرار و درد لگن در کلینیک ویرا
این شاخه تخصصی از فیزیوتراپی شامل ارزیابی و درمان عضلات کف لگن می شود. این ماهیچه ها بین استخوان های لگن و ساکروم قرار دارند و به عنوان بخش مهمی برای حمایت از اندام های لگنی از جمله مثانه، روده بزرگ و رحم عمل می کنند.
فیزیوتراپی کف لگن را می توان برای درمان انواع شرایطی که بر کف لگن تأثیر می گذارد استفاده کرد، از جمله:
- بی اختیاری ادرار: از دست دادن غیرارادی ادرار است. این می تواند ناشی از ضعف کف لگن، مثانه بیش فعال یا ترکیبی از هر دو باشد.
- بی اختیاری مدفوع: از دست دادن غیرارادی مدفوع است. این می تواند ناشی از ضعف کف لگن، یبوست یا ترکیبی از هر دو باشد.
- افتادگی اندام لگن: زمانی اتفاق می افتد که یک یا چند اندام لگن مانند مثانه، رحم یا رکتوم به داخل واژن برآمده می شوند. این می تواند ناشی از ضعف کف لگن، زایمان یا جراحی باشد.
- رابطه جنسی دردناک: این می تواند ناشی از سفت شدن کف لگن، بافت اسکار یا آسیب عصبی باشد.
- اختلال عملکرد کف لگن: این یک اصطلاح کلی برای هر مشکلی است که بر عضلات کف لگن تأثیر می گذارد. می تواند علائم مختلفی از جمله بی اختیاری ادرار و مدفوع، افتادگی اندام لگن و دردهای لگنی مزمن ایجاد کند.
انواع درد در ناحیۀ لگن
درد در ناحیۀ لگن می‌تواند تنوع گسترده‌ای داشته باشد و از دردهای گذرا و خفیف تا دردهای مزمن و شدید را در بر بگیرد. این دردها ممکن است در اثر عوامل مختلفی همچون اختلالات عضلانی، مشکلات اسکلتی، التهاب اندام‌های داخلی یا حتی مسائل روان‌شناختی پدید آیند. شناخت دقیق نوع درد و منبع احتمالی آن برای انتخاب روش‌های تشخیص و درمان مناسب ضروری است. به طور کلی انواع درد در ناحیۀ لگن را می‌توان به صورت زیر دسته‌بندی کرد:
- دردهای عضلانی-اسکلتی:
این نوع درد معمولاً ناشی از صدمات، کشیدگی عضلات، تاندون‌ها یا رباط‌های لگنی و همچنین بیماری‌های مفاصل مانند آرتروز یا ساییدگی استخوان لگن است. دردهای عضلانی-اسکلتی غالباً هنگام حرکت، ورزش یا حمل اجسام سنگین تشدید می‌شوند و گاه با خشکی یا احساس گرفتگی در عضلات همراه هستند. - دردهای مرتبط با اندام‌های داخلی:
برخی دردهای لگنی از اختلالات و بیماری‌های داخلی مانند اندومتریوز، کیست‌های تخمدان، عفونت‌های ادراری-تناسلی، سندرم روده تحریک‌پذیر یا حتی عفونت‌های روده‌ای نشأت می‌گیرند. این دردها ممکن است به صورت دوره‌ای (همزمان با قاعدگی) یا مداوم بروز کرده و با علائم دیگر همچون تغییرات در الگوی دفع، احساس فشار در ناحیۀ تحتانی شکم یا درد حین نزدیکی همراه باشند. - دردهای عصبی و روان‌تنی:
در برخی موارد، درد لگن بدون وجود یک عامل جسمانی مشخص پدید می‌آید و می‌تواند ناشی از مشکلات عصبی یا الگوهای نادرست پردازش درد در مغز باشد. استرس، اضطراب، افسردگی و دیگر عوامل روان‌شناختی می‌توانند به تقویت درک درد و شدت علائم منجر شوند. در چنین شرایطی روش‌های درمانی مانند روان‌درمانی، تکنیک‌های کاهش استرس و تمرینات آرام‌سازی می‌توانند مؤثر باشند. - دردهای مرتبط با بارداری و زایمان:
زنان در دوران بارداری یا پس از زایمان ممکن است دردهایی در ناحیۀ لگن تجربه کنند. تغییرات هورمونی، افزایش وزن جنین، اختلالات در مفاصل لگن، کشیدگی رباط‌ها یا فشار بر اندام‌های لگنی از جمله دلایل رایج این نوع درد است. تکنیک‌های فیزیوتراپی، ورزش‌های سبک دوران بارداری و استفاده از ابزارهای حمایتی می‌توانند در کاهش این دردها مؤثر باشند.
به طور کلی، تشخیص صحیح علت درد لگنی نیازمند ارزیابی دقیق پزشکی، انجام آزمایش‌ها و تصویربرداری‌های تشخیصی است. پس از تشخیص منبع اصلی درد، می‌توان از روش‌های درمانی مناسب مانند فیزیوتراپی، دارودرمانی، مداخلات جراحی، اصلاح سبک زندگی و تکنیک‌های کنترل استرس استفاده کرد تا بیمار بتواند به کیفیت زندگی بهتری دست یابد.
علائم اختلالات کف لگن
کف لگن شامل ماهیچه‌ها، رباط‌ها، بافت‌های همبند و اعصابی است که از مثانه، راست روده و اندام‌های لگنی حمایت می‌کند. عواملی که در ایجاد مشکلات کف لگن نقش دارند می‌توان به سن، اضافه وزن/چاقی، یبوست مزمن، زایمان و یائسگی اشاره داشت.
عضلات کف لگن برای مثانه، روده و عملکرد جنسی مهم هستند. وقتی این ماهیچه‌ها عملکرد خیلی سفت یا خیلی ضعیف دارند ممکن است علائم و شرایط مختلفی را تجربه کنید، از جمله:
- فوریت یا فرکانس در عملکرد مثانه یا روده
- یبوست یا روده تحریک پذیر
- دیاستاز رکتی شکم (جداسازی عضلات معده)
- اختلال در نعوظ
- از دست دادن ادرار
- نشت مدفوع یا لکه پس از اجابت مزاج
- بی نظمی قاعدگی
- درد در لگن، اندام تناسلی، پایین شکم یا راست روده
- درد شکم یا تنش یا اسکار لگنی
- افتادگی اندام لگن
- درد پس از جراحی یا اختلال عملکرد لگن
- مشکلات بارداری یا پس از زایمان
- اختلال در عملکرد جنسی و درد
- واژینیسموس
فواید فیزیوتراپی کف لگن در فیزیوتراپی ویرا شرق تهران
- درمان درد لگن: فیزیوتراپی کف لگن می تواند به تسکین درد لگن ناشی از شرایطی مانند تنش عضلات کف لگن، سندرم درد میوفاشیال یا شرایطی مانند آندومتریوز و سیستیت بینابینی کمک کند.
- بهبود کنترل مثانه: برای افرادی که بی اختیاری ادرار یا مثانه بیش فعال را تجربه می کنند، فیزیوتراپی کف لگن می تواند به تقویت و تمرین عضلات کف لگن کمک کند و منجر به بهبود کنترل مثانه شود.
- بهبود عملکرد روده: فیزیوتراپی کف لگن می تواند برای کسانی که دچار بی اختیاری مدفوع یا مشکل در حرکات روده هستند با رفع عدم تعادل و هماهنگی عضلات مفید باشد.
- جلوگیری از افتادگی: ضعیف بودن عضلات کف لگن می تواند به افتادگی اندام لگن کمک کند. تمرینات کف لگن و فیزیوتراپی می تواند به پیشگیری یا کاهش شدت پرولاپس کمک کند.
- بهبودی پس از زایمان: برای زنانی که زایمان کرده‌اند، فیزیوتراپی کف لگن می‌تواند به بهبودی پس از زایمان و رفع مشکلاتی مانند پارگی پرینه یا اپیزیوتومی کمک کند.
- آمادگی برای زایمان: زنان باردار می توانند از فیزیوتراپی کف لگن برای تقویت عضلات کف لگن خود بهره مند شوند و تکنیک های آرام سازی برای زایمان و زایمان را بیاموزند.
- بهبود عملکرد جنسی: فیزیوتراپی کف لگن می تواند به افراد مبتلا به اختلال عملکرد جنسی مربوط به درد لگن، تنش عضلانی یا سایر مسائل کمک کند.
کنیک‌ها و تمرین‌ها برای کف لگن
فیزیوتراپی کف لگن می‌تواند شامل تکنیک‌ها یا تمرین‌هایی مانند: تمرینات کگل، حرکت پل و همچنین تمرین سگ پرنده (Bird dog) نیز باشد که ما در ادامه مقاله به توضیح انواع تکنیک‌ها و تمرین‌ها پرداخته‌ایم.
تمرین کگل
کگل یک راه عالی برای تمرین عضلات لگن با انقباض و شل کردن کف لگن است. برای انجام این تمرین باید:
- چه در حالت نشسته و چه ایستاده، خود را رها کنید. انحنای طبیعی پایین ستون فقرات خود را به سمت داخل هدایت کنید.
- عضلات کف لگن خود را منقبض کنید و بعد لگن خود را به سمت بالا ببرید.
- این حالت را تا ۱۰ ثانیه حفظ کنید.
- قبل از یک ست دیگر، عضلات لگن خود را کاملاً شل کنید.
این تمرین را میتوانید تا ۱۲ ست پشت سر هم تکرار کنید تا یک ست کامل کامل شود. سه ست در طول روز کافی است.
تمرین پل
در حالی که بسیاری از افراد ممکن است فکر کنند پل یک ورزش عالی برای عضلات باسن شما است، اما می‌تواند به تقویت عضلات کف لگن نیز کمک کند. برای این تمرین، شما:
- روی زمین دراز بکشید و پشت خود را صاف روی زمین قرار دهید و زانوهایتان را با زاویه ۹۰ درجه خم کنید. پاهای شما باید صاف روی زمین باشد و بازوها در کنارتان باشند، کف دست ها رو به پایین باشند.
- با فشار دادن پاشنه پا، باسن خود را با فشردن عضلات سرینی، کف لگن و همسترینگ از زمین بلند کنید.
- چند ثانیه مکث کنید و به حالت اول برگردید.
سگ پرنده (Bird Dog)
حرکت سگ پرنده(Bird Dog) به درگیر شدن بسیاری از گروه‌های عضلانی در سراسر بدن شما از جمله کف لگن کمک می‌کند. برای انجام این تمرین میتوانید:
- روی دست‌ها و زانوهایتان قرار بگیرید، مچ‌ها را زیر شانه‌ها و زانوها را زیر باسن قرار دهید. اطمینان حاصل کنید که کمرتان تا حد امکان صاف است.
- عضلات اصلی خود را منقبض کنید و تیغه‌های شانه خود را به سمت پایین به سمت باسن بکشید.
- در همان زمان، پای چپ و بازوی راست خود را صاف و بلند کنید و بقیه بدن خود را در حالت خنثی نگه دارید. چند ثانیه نگه دارید.
- دست و پای خود را به حالت اولیه پایین بیاورید. حرکت را با اندام های مخالف تکرار کنید.
- تمرین تنفس برای فیزیوتراپی کف لگن
- تنفس از ناحیه شکم و یا دیافراگمی، روش اصولی و درست نفس کشیدن میباشد که باعث تقویت ارتباط عملکردی بین دیافراگم و عضلات ناحیه کف لگن میشود. این روش تنفسی همچنین نوعی ورزش بسیار خوب و تاثیرگذار برای کاهش استرس میباشد.
- میتوانید روی یک تشک یوگا و روی زمین در حالت دراز کشیده یا در حالت نشسته این تمرین را انجام دهید.
- چند لحظه به آرامی تنفس کنید، به شکلی که بر روی کاهش استرس خود تمرکز کنید.
- پس از ریلکس شدن، یک دست را روی ناحیه شکم خود و دست دیگر را روی سینه خود قرار دهید.
- از طریق بینی نفس بکشید تا ناحیه شکمتان در حالت منبسط شدن قرارگیرد. قفسه سینه شما باید نسبتاً ثابت بماند. سپس، 3 الی 4 ثانیه نفس بکشید و سپس به آرامی بازدم کنید.
- این نوع تنفس را چندین بار در حالی که یک دست را روی ناحیه سینه و یک دست را روی شکم خود گذاشته اید تکرار کنید.
- متدهای فیزیوتراپی برای درمان درد ناحیه کف لگن
- برای درمان درد کف لگن متدهایی در فیزیوتراپی در نظر گرفته شده است که در اینجا به چند مورد از این متدها اشاره خواهیم کرد.
- درمان به صورت دستی (منوال تراپی)
- بیوفیدبک
- الکتروتراپی
- شاک‌ویو تراپی
- تکارتراپی
- طب سوزنی و سوزن خشک
چه روشهایی جهت پیشگیری از ابتلا به بیماری های عضلات کف لگن وجود دارد؟
بیماری های عضلات کف لگن ، مانند نفوذ مثانه در واژن ، ناتوانی جنسی ، سردرد و درد پشت سر ، وارد زندگی بسیاری از مردان و زنان می شوند. در این بخش به بررسی روش های پیشگیری از ابتلا به این بیماری ها می پردازیم :
- ورزش های مرتبط با عضلات کف لگن :
ورزش هایی مانند پیلاتس ، یوگا ، تمرینات تناسب اندام و تمرینات حرکات اصلاحی می توانند به بهبود عملکرد عضلات کف لگن و پیشگیری از ابتلا به بیماری های آن کمک کنند.
- استفاده از ابزارها و لوازم جانبی :
استفاده از لوازمی مانند توپ پیلاتس و بالش های نشیمنگاهی می تواند به تقویت عضلات کف لگن و پیشگیری از بیماری های آن کمک کند.
- رعایت حالت درست نشستن :
نشستن در حالتی که پشت ، گردن و پایین تنه در یک خط قرار دارند و پاها به دو طرف می باشند می تواند به بهبود حرکت و عملکرد عضلات کف لگن کمک کند.
- تغییر در رژیم غذایی :
مصرف غذاهای سالم مانند سبزیجات ، میوه ها ، ماهی ، گوشت سفید ، و نوشیدن آب زیاد می تواند به بهبود کارکرد عضلات کف لگن و پیشگیری از بیماری های آن کمک کند.
- اصلاح روش های تنفسی :
تمرین های تنفسی مانند تنفس عمیق و آرام ، و تمرینات تنفسی پرانایاما می توانند به بهبود عضلات کف لگن و پیشگیری از بیماری های آن کمک کنند.
- مراجعه به پزشک (مراقبت همیشگی) :
در صورت بروز هرگونه ناراحتی در ناحیه عضلات کف لگن ، بهتر است به پزشک مراجعه کرده و مشاوره و درمان لازم را دریافت کنید. پزشک می تواند برای شما تمرینات و روش های مناسب پیشنهاد کند که به بهبود و پیشگیری از بیماری های عضلات کف لگن کمک کنند.
- اجتناب از تنش های روحی و استرس :
تنش های روحی و استرس می توانند به ضعف عضلات کف لگن و بروز بیماری های آن منجر شوند. بنابراین ، اجتناب از ایجاد تنش های روحی و استرس و عدم قرارگیری در محیط هایی با اضطراب زیاد ، بهبود و پیشگیری از بیماری های عضلات کف لگن را تسهیل می کند.
- اصلاح روش های زندگی روزمره (سبک زندگی) :
اصلاح روش هایی در زندگی روزمره مانند حمل و برداشتن اشیا با روش صحیح ، نشستن و ایستادن با حفظ نگاهی به نواحی عضلات کف لگن ، می تواند به افزایش بازده عملکرد این عضلات و پیشگیری از بیماری های آن کمک کند.
- تغییر در روش های ورزشی حرکتی :
تغییر در روش های دارای حرکت مانند پیاده روی ، دویدن ، شنا ، و تمرینات تناسب اندام به بهبود و تقویت عضلات کف لگن و پیشگیری از بیماری های آن کمک می کنند.
- استفاده از تکنولوژی های نوین پزشکی :
استفاده از تکنولوژی های روز در پزشکی مانند بازی های کامپیوتری ورزشی (بایوفیدبک) ، ترازوهای های هوشمند و دستگاه های تحریک الکتریکی (استیمولاتور) می توانند به تقویت عضلات کف لگن و پیشگیری از بیماری های آن کمک کنند.