لیزر درمانی یا لیزرتراپی نوعی روش درمانی غیر تهاجمی و مفید است که امروزه به عنوان یک مدالیته پرکاربرد در کلینیک های فیزیوتراپی شناخته می شود.
انرژی الکترومغناطیس مادون قرمز از طریق فوتون های لیزر بر بدن وارد شده و با افزایش گرمای بافت ها، جریان خون و افزایش متابولیسم سلول ها به روند بهبودی کمک می کند.
لیزر درمانی با افزایش متابولیسم و سوخت ساز در بدن انرژی در دسترس سلول ها برای ترمیم و بازسازی را به میزان بیشتری در اختیارشان قرار داده و به همین دلیل به عنوان یکی مدالیته درمانی موثر و پرکاربرد در فیزیوتراپی شناخته می شود.
امروزه از دو نوع دستگاه لیزر بیش از سایر انواع دستگاه های لیزر برای مقاصد درمانی استفاده می شود.
لیزر پرتوان با انرژی بیشتر از لیزر کم توان به عمق بیشتری از بافت نفوذ کرده و میزان بیشتری از انرژی را به بافت هدف منتقل می کند.
لیزر درمانی در کنار سایر مدالیته های فیزیوتراپی همچون مگنت تراپی ، شاک ویو تراپی ، الکتروتراپی و … به درمانی بیماری ها و آسیب های اسکلتی و سیستم عصبی کمک می کند.
لیزر پرتوان در فیزیوتراپی
لیزر پرتوان (HPLT) یک پیشرفت تکنولوژیک ایجاد شده در حوزه لیزر کم توان یا لیزر سرد است و میتواند بخش بسیار بزرگتری از سطح بدن را در مقایسه با لیزر سرد درمان نماید. این نوع لیزر قبلا در پزشکی تنها در جراحیها مورد استفاده قرار میگرفت.
لیزرتراپی یا لیزر درمانی چیست؟
درمان با لیزر پرتوان در فیزیوتراپی یک روش جدید است که در آن از مدالیتی برای کاهش بسیاری از شرایط دردناک استفاده میشود. لیزر درمانی از نظر بیولوژیک باعث تحریک سلولها با تابش انرژی لیزر به بافتهای بدن میشود.
تحریک بیولوژیک با لیزر میتواند باعث رشد بافت و ترمیم آن شود. این نتایج تسریع فرآیند بهبود زخم و نیز کاهش قابل توجه درد، التهاب و باقی ماندن جای زخم در بدن بیمار را به همراه دارد. در واقع میتوان گفت که لیزر پر توان باعث بهبود بافت میشود. این نتایج به خاطر توانایی ایجاد گرما با استفاده از انرژی لیزر در نقاط هدف در بدن ایجاد میشود.
لیزر تراپی کم توان
لیزر تراپی کم توان که اصطلاحا به آن cold گفته میشود همان طور که از معنای لغویاش پیداست در آن قدرت و میزان اشعه نسبتا کم و حدودا 500 میلی وات است. ازطول موجهای کم توان (بین 600 تا 980 نانومتر) به دلیل قدرت پایینی که دارند عموما برای بازسازی بافتها یا جراحیهای جزئی استفاده میکنند.
اصطلاحا به لیزر تراپی کم توان LLLT گفته میشود. این تکنیک به دلیل قدرت پایینی که دارد هیچ گرمایی تولید نمیکند و خطر یا دردی هم برای شخص بیمار به همراه نخواهد داشت.
تفاوت لیزر پرتوان با لیزر کم توان چیست؟
لیزرتراپی با لیزرهای پرتوان (High Energy Laser Therapy) تخصصیتر از لیزرهای سرد بوده و استفاده از آن بایستی بجا و با دقت بیشتری صورت گیرد، تاثیرات درمانی این نوع لیزرها نیز سریعتر و بیشتر از لیزرهای سرد یا کم توان میباشد.
لیزر پر توان میتواند به نسبت لیزرهای پیشین یا همان لیزر کم توان به عمق بیشتری از بافت نفوذ یابد و انرژی بیشتری را به منطقه درمانی برساند و اثر بخشی بیشتر و دوره درمان کوتاهتری داشته باشد.
لیزرپرتوان ۲۴ برابر پرتوانتر از لیزرهای متداول و عمق نفوذ موثر آن بیش از ۴ سانتیمتر میباشد؛ درحالی که لیزر سرد یا کم توان عمق نفوذ موثر آنها نیم سانتیمتر است و بیشتر در درمانهای بافتهای سطحی و کوچک میتوانند سودمند باشند.
نور لیزر در بدن ما چه کاری انجام میدهد؟
زمانی که انرژی نور از پوست عبور کرده و به منطقهی هدف میرسد، جذب شده و با عناصر حساس به نور در سلولها واکنش میدهد. زمانی که سلولها این انرژی نور را دریافت میکنند، وقایعی در درون آنها اتفاق میافتد که درنهایت منجر به ترمیم بافت آسیبدیده، کاهش درد، التهاب و آدم و بهطورکلی کوتاهتر شدن مدتزمان موردنیاز برای ترمیم با افزایش متابولیسم درونسلولی خواهد شد. نور لیزر:
- تولید ATP را تحریک میکند. ATP مولکولی حامل انرژی است. سلولها از این انرژی برای وارد کردن مواد موردنیاز و دفع مواد زائد استفاده میکنند. افزایش این انرژی در درون سلول میتواند بازسازی تمامی ساختارهای بدن ازجمله عضلات، تاندونها، رباطها و غیره را تسریع کند.
- تولید کلاژن را تحریک میکند. کلاژن پروتئینی است که در کل بدن ما یافت شده و وجود آن برای جایگزینی بافتهای پیر و ترمیم بافتهای آسیبدیده ضروری است. تولید سریعتر کلاژن باعث میشود تا بافت اسکار کمتری در بدن ایجاد شود.
- درد را کاهش میدهد. اشعهی لیزر اثر مفید قابلتوجهی بر روی سلولهای عصبی داشته و میتواند پیامهای درد مخابره شده توسط عضلات، تاندونها و رباطهای ملتهب بهطرف مغز را مسدود کند.
- فعالیت دستگاه لنفاوی را بیشتر میکند. این دستگاه سیستمی از بدن است که مایعات آن را فیلتر میکند. با ایجاد آسیب، رگهای لنفی پاره شده و تورم ایجاد میشود. نور لیزر این رگهای پاره شده را ترمیم کرده و میتواند سریعاً تورم را کاهش دهد.
- آنژیوژنز یا رگ زایی را بیشتر میکند. به هنگام ایجاد آسیب، رگهای خونی میکروسکوپی پاره شده و تورم و کبودی ایجاد میشود. نور لیزر فرایند بازسازی این رگها را تحریک کرده و گردش خون موردنیاز برای ترمیم بافتهای آسیبدیده را تأمین میکند.
- سطح سروتونین و اندورفین در خون را افزایش میدهد. سروتونین یک انتقالدهندهی عصبی قدرتمند در مغز است. سطح سروتونین به هنگام افسردگی کاهش پیدا میکند. اندورفین مواد طبیعی “مورفین مانند” در درون مغز هستند که در زمان فعال شدن میتوانند درد را کاهش دهند.
لیزر فیزیوتراپی چه فوایدی در بهبودی بیمار دارد؟
- بهبود روند ترمیم بافتهای عضلانی
لیزر با افزایش جریان خون موضعی در ترمیم و بهبودی بافتهای آسیب دیده بسیار موثر است.
- ترمیم زخم
لیزر با افزایش جریان خون باعث بهبودی میشود.
- کاهش و کنترل درد
لیزرتراپی با تاثیر روی گیرنده های درد موثرترین روش در فیزیوتراپی در کاهش و کنترل درد میباشد.
- کنترل التهاب
لیزر در کاهش التهاب عمقی مفاصل و بافت ها بسیار موثر است.
- ترمیم عوارض اسکلتی-عضلانی
لیزر میتواند گرفتگی و خشکی مفاصل و بافت ها را از بین ببرد.
موارد استفاده لیزر درمانی:
دو زمینه عمده برای استفاده از لیزر های درمانی عبارت است از ترمیم بافتی و کنترل درد . درمحدوده این دوزمینه از لیزر درمانی بطور وسیعی برای درمان همه آسیب های بافت نرم نظیر صدمات عضلانی ، هماتوم و التهاب تاندونی استفاده میشود . هم چنین لیزر درمانی در موارد زیر بسیار مفید میباشد:
1- بهبود انواع زخم ها (زخم های دیابتیک،زخم های بستر، .و ... )
2- سندروم میوفاشیال (نقاط دردناک ماشه ای یا گره های عضلانی متعدد (
3- دردهای ناشی از ضربه ها و بعد از اعمال جراحی
4- دردهای مفصلی همچون آرتروز ، آرتروز قوزک و زانو
5- درد های نایش از پیچ خوردگی ها و کشیدگی های تاندونی
6- درد پس از عمل جراحی و تسریع بهبودی
7- درد های روماتیسمی همچون آرتریت روماتویید
8- دردهای عصبی هم چو سندروم تونل مچ دستی( سندرم تونل کارپ)
9- درد های ناشی از استفاده بیش از حد اندام ها
10- اسپاسم نقاط حساس و عضلات
11- درد درمان آسبیب های ورزشی
12- در بازسازی عصب آسیب دیده همچون فلج عصب صورت
13- ترمیم بافتی
14- التیام بافتی
15- دردهای اسکلتی عضلانی
16- کاهش درد و افزایش عملکرد در بیماران استوآرتریت
17- تورم
18- آسیبدیدگی کمر و گردن
19- درد سیاتیک (درد در ناحیه پا)
20- فتق دیسک
21- التهاب غلاف کف پا
22- خار پاشنه
23- تومور عصبی مورتون
24- دررفتگی قوزک
25- تاندونیت آشیل
26- اسپلینت ساق پا
27- شکستگی ناشی از فشار
28- درد پینه پا
29- درد عصبی
30- درد شانه مانند(کشیدگی و التهاب تاندون شانه)
31- آرنج تنیسباز
32- پارگی عضله و رباط
33- درد زانو و لگن
34- پیچخوردگی/ کشیدگی
و بسیاری از موارد دیگر...
موارد منع استفاده از لیزر کم توان و لیزر پرتوان
تعداد بسیار کمی از درمان های قدرتمند و اثبات شده، با خطرات کمی همراه است. یکی از این درمان ها شامل لیزر است. خطرات احتمالی استفاده از لیزر درمانی در فیزیوتراپی، عموما برای ایمنی بافت های اطراف تحت درمان است. هر روش درمان، حتی با وجود خطرات کم موانعی برای استفاده دارد که موارد منع استفاده از لیزر درمانی (لیزر کم توان و لیزر پرتوان)، عبارتند از:
- چشم ها: اشعه های لیزر برای چشم، به ویژه شبکیه چشم بسیار مضر هستند. برای تاباندن پرتو های لیزر به سمت چشم، این کار باید با استفاده از عینک ایمنی مناسب انجام شود.
- سرطان: فقط وقتی بیمار تحت شیمی درمانی است، می توان از لیزر کم توان برای کاهش عوارض جانبی مانند ورم مخاط استفاده کرد. از LLLT در بیماران سرطانی فقط می توان برای تسکین مریض استفاده کرد.
- بارداری: در بارداری استفاده از لیزر درمانی، مستقیماً روی جنین در حال رشد تاثیر می گذارد.
- بیمار مبتلا به صرع: استفاده از نور مرئی، ممکن است باعث تشنج در بیماران حساس به نور مبتلا به صرع شود.
درمان با لیزر پر توان چه حسی دارد
بیماران معمولا احساس گرمی و آرامش عمیق را توصیف می کنند. می توان انتظار داشت که نتایج پس از حدود 3 تا 5 جلسه شروع به ظاهر شدن کنند. هر جلسه ی درمان لیزر در فیزیوتراپی می تواند بین 10 تا 20 دقیقه به طول بیانجامد. اکثر موارد درد، در بین 5 تا 10 جلسه از بین می روند. نتایج اغلب دائمی اند. درمان نوروپاتی (آسیب به اعصاب) معمولا در 15 تا 20 جلسه انجام شده و اگر اثر آن دائمی نباشد، طولانی مدت خواهد بود.
تعداد جلسات مورد نیاز درمان با لیزر
عارضه ی مورد درمان و وضعیت کلی سلامت بیمار، تعیین کننده ی تعداد جلسات مورد نیاز برای لیزر درمانی در فیزیو تراپی می باشند. برخی از بیماران پس از 1 تا 3 جلسه احساس راحتی می کنند ولی به طور میانگین 4 تا 10 جلسه مورد نیاز است. عارضه های مزمن مانند نوروپاتی ممکن است به جلسات درمانی بیشتری نیاز داشته باشند. زمان هر جلسه درمان بین 5 تا 30 دقیقه است که بستگی به ناحیه ی مورد درمان و نوع عارضه دارد.
هزینه فیزیوتراپی با لیزر
هزینه فیزیوتراپی با لیزر بر اساس نوع و میزان آسیب وارد شده به بدن متفاوت است و به فاکتورهای بسیار زیادی وابسته می باشد. مهم است که چه تعداد جلسه و چه روش های درمانی ای در بهبود بیمار توسط پزشک تجویز می شود که براساس نوع کار، زمانی که پزشک اختصاص می دهد برای درمان هزینه نیز متفاوت خواهد شد. مثلا هزینه بیماری که تنها مشکلش در ناحیه گردن است تا بیماری که هم در ناحیه گردن و هم در ناحیه زانو و کمر دچار مشکل است به طور قطع متفاوت خواهد بود چون میزان کاری و انرژی و وقتی که برای این دو بیمار اختصاص می یابد هم متفاوت است.
فیزیوتراپی زانو با لیزر
فیزیوتراپی زانو با لیزر، همان لیزر تراپی یا لیزر درمانی است که دردهای اسکلتی، عضلانی و عصبی را کنترل میکند. توان لیزر، با توجه به شدت و محل درد، انتخاب میشود و با تحریک سلولهای بافت، التهاب را کاهش میدهد.
شاید بسیاری از افراد نسبت به این شیوه درمانی اطلاع و آگاهی نداشته باشند، ولی لازم به ذکر است که بهترین راه درمانی موثر و غیر تهاجمی در برابر دردهای مفصلی، همین لیزر تراپی است.
در شیوه لیزر درمانی، پرتوهای نوری، با طول موجهای متفاوت و معین به بافتهای مفصلی و عضلانی تابیده شده و سلولها را تقویت میکند. این تقویت، به کمک تولید واحدهایی تحت عنوان ATP، انجام میشود. ATP یا همان آدنوزین تری فسفات، انرژی لازم برای سوخت و ساز سلولها را فراهم مینماید.
در نتیجه با افزایش سوخت و ساز سلولها، ترمیم بافتهای آسیب دیده تسریع مییابد. در این حالت، عامل درد که ممکن است یکی از آسیبهای بافتی باشد، حذف میشود. ترمیم بافت به وسیله خون رسانی رخ میدهد و در مرور زمان سبب کاهش التهاب و کاهش درد میشود.
البته در رابطه با فیزیوتراپی زانو با لیزر، این مورد را هم در نظر بگیرید که توان لیزر، به شرایط سلامتی خود بیمار بستگی دارد و در طول موجهای مختلف، مورد استفاده قرار میگیرد.
فیزیوتراپی کمر با لیزر
برخی اثرات بیوشیمیایی وجود دارد که با لیزر درمانی کمر یا فیزیوتراپی کمر با لیزر مشاهده شده است . بیشتر این موارد به تأثیرات مستقیم فیزیوتراپی کمر با لیزر روی کمردرد مزمن مربوط می شود. سه مورد از رایج ترین عوارض بیمارانی که از کمردرد مزمن رنج می برند، التهاب، درد و ورم است. سلول ها و بافت های آسیب دیده آنزیم هایی تولید می کنند که دریافت فوتون ها را با نسبت به سلول ها و بافت های سالم آسان تر می کند. تصور می شود گیرنده های اصلی که توسط نور فعال می شوند، فلاوین، سیتوکروم و پورفورین هستند.
این گیرنده ها در میتوکندری قرار دارند و می توانند انرژی نور را به انرژی الکتروشیمیایی تبدیل کنند. نشان داده شده است که کروموفورها به شکل پورفیرین نقش مهمی در این فرایند دارند. مقدار کمی اکسیژن یکپارچه در بافتهای تحت تابش نور لیزر تجمع می یابد . اکسیژن یکپارچه بر تشکیل آدنوزین-5’-تری فسفات (ATP) در میتوکندری تأثیر می گذارد.
تحقیقات انجام شده در زمینه لیزر و نور درمانی ثابت کرده است که نور قرمز و نزدیک به مادون قرمز با ترکیبی از این پاسخ ها درد کمر را کاهش می دهد. نتیجه اینکه، تحقیقات ثابت کرده اند که فیزیوتراپی کمر با لیزر از طریق ایجاد پاسخ های مطلوب شیمیایی در سلول، باعث کاهش درد مزمن کمر می شود.
لیزر درمانی گردن درد
لیزر تراپی یکی از موثرترین , و بهترین راه های درمان درد ها و مشکلات گردن و ستون فقرات است با توجه به عمق نفوذی که لیزر در بدن و بافت آسیب دیده دارد میتواند فرایند های درمانی را در بخش های آسیب دیده حتی در عمق بافت فعال کند و طی شدن پروسه های درمانی بدن را برای بازسازی بافت های آسیب دیده با تحریک سلولی بسیار تسریع نماید . انرژی ساطع شده از امواج لیزر در بخش سلولی جذب و به انرژِی شیمیایی تبدیل میشود که بدن از آن برای بازسازی طبیعی مناطق آسیب دیده استفاده میکند ، سوخت سازهای طبیعی بدن افزایش یافته و گردش خون در بدن بیشتر میشود که در نتیجه اکسیژن رسانی و تغذیه بیشتر به بافت های آسیب دیده را حاصل میکند . کاهش التهاب ، راه اندازی پروسه ترمیم و تنظیم پمپ های سدیم و فسفات در سطح سلولی با تابش لیزر فعال شده که به بازسازی بافت های آسیب دیده و در نتیجه کاهش درد و بهبودی می انجامد .
فیزیوتراپیست می تواند به شما در کاهش درد با استفاده از یک برنامه منظم و استفاده از روش های تمرینی و استفاده از ابزارهای مناسب بسیار کمک کند و روند درمان را در بدن شما تسریع نماید و از دردهای ناحیه گردن در آینده جلوگیری کند. درمان صحیح دردها و آسیب های گردن در ۴ تا ۶ هفته باید به بهبودی نسبتا خوبی دست پیدا کند .در موارد جدی تر ممکن است درمان تا ۸ هفته نیز ادامه پیدا کند. اگر درد و علائم شما در چند هفته بهبود پیدا نکرد بهتر است مجددا به پزشک مراجعه کنید.