اگر به تازگی جراحی شانه انجام داده باشید، ممکن است در مقایسه با قبل از عمل، کمی بیشتر احساس درد کنید. افزایش شدت درد شانه به این دلیل است که بدن شما به زمان کافی برای بهبود مناسب پس از جراحی نیاز دارد. انجام فیزیوتراپی بعد از جراحی شانه می‌تواند به شما در بهبود عضلات آسیب دیده و بازیابی قدرت خود کمک کند. از نظر متخصصان، فیزیوتراپی پس از جراحی شانه مهم‌تر از عمل جراحی است. به همین دلیل شما باید چندین هفته پس از عمل جراحی به جلسات فیزیوتراپی شانه بروید و زمانی می‌توانید انتظار بهبودی کامل داشته باشید که دوره فیزیوتراپی خود را به صورت کامل طی کنید.
آناتومی
شانه یک مفصل پیچیده بوده که در بین همه مفاصل، بیشترین قابلیت حرکت و جابجایی را دارد. شانه، از سه استخوان تشکیل شده است: استخوان بالایی بازو (هومروس )، تیغه شانه (کتف ) و استخوان یقه (ترقوه ).
سر استخوان بالای بازوی شما در یک سوکت گرد در تیغه شانه محکم می شود. این سوکت، با نام گلنوئید شناخته می شود. یک بافت لغزنده به نام غضروف Articular، سطح توپ و سوکت را می پوشاند. این بافت، یک سطح صاف و بدون اصطکاک ایجاد می کند که به استخوان ها کمک می کند تا به راحتی روی یکدیگر سر بخورند . گلنوئید توسط غضروف رشته ای قوی به نام لابروم حلقه می شود. لابروم در اطراف سوکت یک واشر تشکیل می دهد که باعث ایجاد ثبات شده و از مفصل حمایت می کند .
کپسول شانه
مفصل ها، توسط باندهایی از بافت به نام رباط، احاطه شده اند. رباط ها، باعث ایجاد کپسولی می شوند که از مفاصل را به همدیگر متصل نگه می دارند. سطح زیرین کپسول، توسط یک غشای نازک به نام سینوویوم احاطه شده است. سینوویم، مایع مفصلی را تولید می کند که مفصل شانه را روان می کند .
روتاتور کاف
چهار تاندون، کپسول شانه را احاطه کرده و به فرد کمک می کند تا استخوان بازو در سوکت شانه متمرکز شود. به این ماده ضخیم تاندون، روتاتور کاف می گویند. این کاف، سر استخوان هومروس را پوشانده و این استخوان را به شانه می چسباند.
بورسا
بین روتاتور کاف و استخوان بالای شانه شما (آکرومیون)، یک کیسه روانکاری وجود دارد که به آن بورسا می گویند. بورسا کمک می کند تا در هنگام حرکت بازو، تاندون های روتاتور کاف به راحتی بلغزند.
کدام عمل جراحی‌های شانه به فیزیوتراپی نیاز دارند؟
انواع عمل جراحی‌های شانه که ممکن است به فیزیوتراپی احتیاج داشته باشد عبارتند از:
- ترمیم پارگی لابروم
- کاهش شکستگی پروگزیمال شانه
- کاهش شکستگی ترقوه
- اصلاح تاندون دوسر
- رفع فشار ساب آکرومیال
هر یک از این جراحی‌ها با استفاده از روش‌های درمانی و تکنیک‌های خاص، به بهترین نتیجه می‌رسند. برخی از قسمت‌های یک برنامه فیزیوتراپی در کل یکسان هستند. اهداف اساسی در دوره‌های توانبخشی پس از عمل جراحی شانه، بهبود دامنه حرکت (ROM)، افزایش قدرت و افزایش کارکرد کلی عملکرد بازو است. در اینجا لیستی از مواردی موجود است که بعد از جراحی شانه می‌توانید با فیزیوتراپیست خود کار کنید. این لیست با حرکات کم تحرک ساده شروع می شود. همچنین در طی توانبخشی و با افزایش قدرت شانه‌های خود در این تمرینات پیشرفت خواهید کرد. البته که این لیست جایگزین توصیه های پزشک یا فیزیوتراپیست شما نخواهد بود. یادتان باشد قبل از شروع این تمرینات بعد از عمل شانه باید با پزشک خود مشورت کنید
زمان شروع فیزیوتراپی بعد از عمل جراحی شانه
بعد از جراحی شانه بسته به نظر پزشک جراح دو یا سه روز در بیمارستان خواهید ماند. و اگر بیماری های زمینه ای دیگری مانند مشکلات قلبی و ریوی داشته باشید، مدت زمان بیشتری را در بیمارستان خواهید ماند. بعد از ترخیص باید گردن آویزی تهیه کنید. و به مدت سه تا هشت هفته باید در گردن قرار بگیرد. در این زمان به هیچ عنوان نباید شانه خود را تکان بدهید. بعد از این دوران ب صلاحدید پزشک جراح خود، باید تمرینات فیزیوتراپی را آغاز کنید. در فیزیوتراپی بعد از جراحی شانه، فیزیوتراپیست باید و نبایدهای بیشتری را به شما آموزش می دهد تا به تسریع بهبود شما کمک کند.
حدود یک یا دو هفته بعد از جراحی فیزیوتراپی شما شما می شود. این تمرینات باعث درمان و کاهش سفتی عضلات پس از جراحی می شود. ممکن است در روزها یا هفته های اول بعد از جراحی در فعالیت های روزانه به کمک دوستان یا خانواده نیاز داشته باشید. هنگامی که پس از انجام عمل جراحی شانه از بیمارستان مرخص می شوید، انجام تکنیک های درمانی فیزیوتراپی شانه ضروری است. دکتر مصطفی علوی فوق تخصص جراحی شانه و تیم مجرب و حرفه ای ایشان به عنوان یک تیم برای اطمینان از بهبودی ایمن شما با شما همکاری خواهند کرد.
. استراحت بعد از عمل پارگی تاندون شانه
استراحت پس از عمل پارگی تاندون شانه امری بسیار حیاتی و اساسی است که به طور مستقیم بر فرآیند بهبودی تأثیر می‌گذارد. در زیر توضیحاتی درباره اهمیت و نکات مهم مربوط به استراحت بعد از جراحی پارگی تاندون شانه آورده شده است:
- استراحت کامل : پس از عمل جراحی، حفظ استراحت کامل بسیار اهمیت دارد. جابجایی ناگهانی و فشار بر منطقه عمل ممنوع است.
- استفاده شانه بند یا کتف بند : استفاده شانه بند یا کتف بند به شانه اجازه می‌دهد تا در وضعیت استراحت قرار بگیرد و از تحمل وزن زیاد جلوگیری می کند.
- اجتناب از فعالیت‌های سنگین : هرگونه فعالیت سنگین می‌تواند به تضعیف تاندون و مشکلات بیشتر منجر شود.
- پیروی از راهنمایی فیزیوتراپی : در صورت تجویز، پیروی از تمرینات فیزیوتراپی و راهنمایی‌های متخصص جهت بهبودی و استحکام عضلات شانه.
- مصرف داروها به دستور پزشک : در صورت نیاز به مصرف داروها مثل ضد التهاب‌ها، پزشک معالج باید تعیین مقدار و نوع مصرف دارو را تعیین کند.
استراحت کامل و پیروی صحیح از نکات مرتبط با زمان عمل بهبودی را تسریع می‌بخشد و به اطمینان از بازگشت به فعالیت‌های روزمره بدون مشکل کمک می‌کند. همچنین، هرگونه تغییر در برنامه استراحت باید با پزشک معالج مطرح شود.
طرز صحیح خوابیدن بعد از عمل پارگی تاندون شانه
بعد از عمل پارگی تاندون شانه، نحوه خوابیدن به دقت و توجه ویژه نیاز دارد تا فرآیند بهبودی را تسهیل کند و از زخم‌ها و مناطق حساس جلوگیری شود. در ادامه، توضیحاتی درباره طرز صحیح خوابیدن بعد از این نوع عمل جراحی آمده است:
- استفاده از کتف بند : استفاده از کتف بند (Sling) یا دستگاه پشتیبانی مشابه در حالت خواب به شانه امکان می‌دهد که در وضعیت استراحت قرار گیرد و از حرکات ناخوشایند جلوگیری شود.
- خوابیدن در حالت آرام : خوابیدن در وضعیت ملایم و آرام با مراقبت، بدون فشار زیاد بر روی شانه و منطقه عمل جراحی.
- اجتناب از خواب روی شانه جراحی شده : از خوابیدن روی شانه‌ی جراحی شده اجتناب کنید تا از برخورد مستقیم با تاندون پاره شده جلوگیری شود.
- حفظ تعادل در خواب : اطمینان از حفظ تعادل و جلوگیری از حرکات ناگهانی که ممکن است به شانه آسیب بزند.
- استفاده از بالش‌های مناسب : استفاده از بالش‌های مناسب برای حمایت از شانه و گردن.
- از رانندگی در این دوران بپرهیزید.
توجه به این نکات در خوابیدن بعد از عمل پارگی تاندون شانه می‌تواند به مراقبت از منطقه جراحی کمک کند و فرآیند بهبودی را تسهیل نماید. همچنین، هرگونه تغییر در نحوه خوابیدن باید با پزشک معالج مطرح شود تا بهبودی بهینه را تضمین کند.
چه زمانی کاندید جراحی شانه هستید؟
- زمانی که بصورت مداوم حتی در حالت استراحت و خواب شانه درد دارید که حداقل بین ۳ الی ۴ ماه ادامه پیدا کرده باشد و با درمان های دارویی ، فیزیوتراپی و تمرین درمانی بهبود پیدا نکنید.
- به شدت ضعیف شده باشید و قادر به انجام فعالیت های روزمره خود نباشید.
- ورزشکار باشید و احتمال آسیب شدیدتر و التهاب تاندون شانه را داشته باشید.
- پارگی تاندون شانه به صورت کامل باشد.
⇐ توجه فرمایید در تمامی موارد فوق به علت پروسه ریکاوری سخت و طولانی بعد از جراحی ، اولویت با درمان های دارویی و فیزیوتراپی می باشد و جراحی باید به عنوان آخرین گزینه در نظر گرفته شود.
بلافاصله بعد از جراحی تا هفته دوم بعد از جراحی شانه
- هدف اصلی فیزیوتراپی در این دوره کاهش درد و التهاب می باشد.
- آموزش باز و بسته کردن اسلینگ (آویز دست) به درمانجو.
- استفاده تمام مدت از اسلینگ حتی در خواب. فقط در هنگام استحمام و فیزیوتراپی زیر نظر تراپیست مربوطه می توانید اسلینگ را باز کنید.
- آموزش تمرینات دامنه حرکتی در مفاصل مچ و آرنج
- آموزش تمرین پاندولی (نوعی تمرین مخصوص در شانه )
- استفاده مداوم از پک سرما بعد از ورزش کردن به مدت ۱۵ دقیقه
- دقت کنید که به علت خطر سوختگی با یخ (Ice Burn) به هیچ عنوان یخ را بصورت مستقیم روی پوست ندارید و حتما از کاور مانند دستمال پارچه استفاده کنید.
تمرینات هفته سوم بعد از جراحی
سه هفته بعد از جراحی اگر بیمار درد نداشته باشد تمرین با دمبل و کش شروع می شود. در این دوره از تمرینات نباید از دمبل های سنگین استفاده کنید یا دستان خود را به حدی بالا ببرید که دچار درد شدید شوید.
- تمرینات هفته ششم بعد از جراحی
بعد از 6 هفته، بیمار می تواند تمرینات تقویتی را برای تقویت عضلات شانه انجام دهد. تمریناتی که از هفته ششم شروع می شوند برای ماه ها ادامه پیدا می کنند. به تدریج عضلات شما برای کار با اجسام سنگین تقویت می شوند تا عملکرد طبیعی پیش از عمل را تا حد ممکن به شما برگردانند.
زمان شروع ورزش بعد از جراحی شانه
بعد از جراحی شانه چه زمانی می توان به ورزش بازگشت؟
برخی از ورزشکاران ۴ تا ۶ ماه پس از جراحی روتاتور کاف شانه با خیال راحت به فعالیت های خود باز می گردند. برای سایر ورزشکاران، ممکن است به ۱۲ ماه زمان نیاز داشته باشند تا بتوانند با خیال راحت به ورزش خود بازگردند. به طور خلاصه ، نوع و شدت آسیب روتاتور کاف و نوع ورزشی که انجام می‌دهید احتمالاً عوامل اصلی خواهند بود.
فیزیوتراپی قبل از آرتروپلاستی شانه
بهتر است قبل از جراحی آرتروپلاستی شانه با یک فیزیوتراپیست کار کنید. هرچه وضعیت فیزیکی شانه شما قبل از جراحی بهتر باشد، جراحی موفق‌تری خواهید داشت. فیزیوتراپیست شما یک برنامه سفارشی برای شما ایجاد خواهد کرد. این برنامه ممکن است شامل تقویت عضلات شانه، گردن و پشت باشد. تمرینات کششی ممکن است بخش مهمی از برنامه قبل از جراحی شما را تشکیل دهد. فیزیوتراپی نقش به سزایی در کاهش درد قبل از جراحی شانه ایفا می‌کند. بنابراین بهتر است برای کاهش درد قبل از جراحی به جای استفاده از مسکن از روش‌های فیزیوتراپی استفاده کنید. از فیزیوتراپیست خود بپرسید که چگونه می‌تواند به شما در مدیریت درد قبل از جراحی کمک کند. زیرا تحقیقات نشان می‌دهد بیمارانی که قبل از جراحی از داروهای مسکن استفاده می‌کنند نسبت به بیمارانی که این کار را نمی‌کنند، نتایج بدتری دارند.
دستورالعمل ورزشی بعد از جراحی شانه
انجام فعالیت‌های ورزشی منظم روزانه بعد از جراحی شانه به منظور بازیابی توان حرکتی مجدد توسط پزشک توصیه می‌شود. جراح و یا فیزیوتراپ ممکن است در طول دوران نقاهت 10 دقیقه تا یک ربع ساعت فعالیت ورزشی را به شما توصیه کند.
بعد از جراحی نیاز به تمرین‌های ورزشی و فیزیوتراپی وجود دارد. این تمرینات برای دستیابی به بهبودی کامل حیاتی هستند و به بازگرداندن عملکرد مفصل شانه کمک می‌کنند و به شما امکان می‌دهند بدون درد و زودتر از آنچه فکر می‌کردید به فعالیت‌های معمول خود بازگردید.
چرا تمرینات بعد از عمل شانه بسیار مهم هستند؟
صرف نظر از اینکه جراحی شانه شما به دلیل ساییدگی و پارگی معمولی، آسیب ورزشی یا تصادف انجام شده باشد، تمرینات پس از عمل به کشش و تقویت عضلات شما و بهبود انعطاف پذیری مفاصل کمک می‌کنند. آنها می‌توانند درد را تسکین داده و تورم را کاهش دهند و همچنین دامنه حرکتی طبیعی شما را بازیابی کنند.
تمرینات در خانه همچنین به شما کمک می‌کنند، محدودیت‌های بعد از جراحی خود را یاد بگیرید و اطمینان حاصل کنید که برای تقویت قدرت شانه زمان می‌گذارید. با تمرینات خود، به تدریج به زندگی و فعالیت های روزمره باز می‌گردید، بدون اینکه در اثر حرکت خیلی سریع دوباره آسیبی به شما وارد شود.
دکتر محمد علی اخوت پور توصیه می‌کنند، تمرینات اولیه خود را در خانه 2 تا 3 بار در روز پس از جراحی شانه، هر بار حدود 10 تا 15 دقیقه انجام دهید. همیشه برنامه مراقبت‌های بعد از جراحی خود را دنبال کنید و هر گونه سوال یا نگرانی را پیگیری نمایید. اگر ورزش باعث درد می‌شود، قبل از ادامه با متخصص ارتوپدی و یا فیزیوتراپیست خود مشورت کنید.
اقدامات مورد توجه در انجام تمرینات شانه
در اینجا نحوه ایجاد یک تمرین کامل توانبخشی شانه آورده شده است.
- مرحله 1: گرم کردن
مانند هر برنامه تمرینی، بدون گرم کردن اولیه شروع نکنید می‌توانید یک پیاده روی سریع یا حتی برخی از ایروبیک‌های سبک را انتخاب کنید که می‌توانند در داخل خانه نیز انجام شوند.
- مرحله 2: تمرینات شانه خود را انجام دهید.
اکنون که بدن خود را گرم کرده اید، زمان انجام تمرینات است. در تمام مدت به احساسات خود توجه کنید. در صورت بروز هر گونه درد فوراً آن را متوقف کنید. استراحت کنید و فقط در صورت عدم وجود درد، ورزش دیگری را امتحان کنید.
اگر 2-4 تکرار از هر تمرین بیش از حد به نظر می رسد، فقط 1 یا 2 تمرین را انجام دهید. همچنین لازم نیست همه تمرینات را یکجا انجام دهید، حتی اگر برای همه آنها چراغ سبز داشته باشید.
- مرحله 3: خنک کردن، کشش
شاید تصور کنید از آنجایی که هیچ تمرین سنگینی انجام نداده اید، ممکن است این مرحله بیهوده به نظر برسد. اما اینطور نیست. البته این موضوع می‌تواند به این بستگی داشته باشد که چند تمرین انجام داده اید و چه احساسی دارید.
نکته: اگر مطمئن نیستید که بعد از جراحی شانه چه ورزش‌هایی را می‌توانید انجام دهید، در تماس با یک پزشک متخصص و یا فیزیوتراپیست برای دریافت پاسخ تمام سوالات خود تردید نکنید تا بتوانید با خیال راحت ورزش کنید.
تمرینات ورزشی بعد از جراحی شانه
اگرچه هر بیمار یک برنامه مراقبت‌های پس از جراحی خاص خود دارد، اما با این وجود برخی از تمرینات رایج شانه وجود دارند که معمولاً بدون توجه به مشکل خاص شانه تجویز می‌شوند. در ادامه این موارد را برای شما بیان می‌کنیم، اما حتما در خصوص انجام صحیح آنها با فیزیوتراپیست مشورت داشته باشید:
تمرینات دامنه حرکتی شانه
آونگ
این تمرین را با خم شدن و قرار دادن بازوی سالم روی یک صندلی یا نیمکت برای حمایت شروع کنید.
اجازه دهید دست جراحی شده آزادانه به سمت زمین بیفتد.
دست خود را به صورت چرخشی در جهت عقربه‌های ساعت حرکت دهید، مانند یک آونگ.
پس از 10 ثانیه، این کار را معکوس کرده و در خلاف جهت عقربه‌های ساعت حرکت کنید.
چوب جارو
-
- یا روی زمین دراز بکشید یا صاف بایستید.
- یک جارو را با هر دو دست مستقیماً در مقابل خود نگه دارید، اگر چوب ندارید، دستان خود را بگیرید.
- به آرامی چوب و دستان خود را بالای سر بلند کنید.
- بازوهای خود را مستقیماً مقابل خود برگردانید.
- 10 بار تکرار کنید و سعی کنید بعد از هر ست دامنه حرکتی خود را افزایش دهید
- کشش حوله
- یک حوله را در دست جراحی شده نگه دارید.بازو را به سمت سقف بلند کنید و آرنج را خم کنید،
- دست حوله‌ای خود را به سمت وسط پشت خود برسید.دست دیگر خود را به پشت سر رسانده و انتهای دیگر حوله را بگیرید.
- دستان خود را روی حوله به سمت یکدیگر حرکت دهید. 10 ثانیه نگه دارید.
- بالا بردن شانه
- این تمرین ورزشی را می‌توان هم در حالت دراز کشیده و هم در حالت نشسته انجام داد.
- انگشتان دو دست را در یکدیگر فرو برده و دستان خود را به سمت بالای سر حرکت دهید.
- آرنج‌هایتان را تا حد امکان صاف نگه دارید.
- دستانتان را به مدت 10 تا 20 ثانیه بالای سر خود نگه دارید.
- این تمرین را 10 تا 20 بار تکرار کنید.
- انجام آن 3 بار در روز توصیه می‌شود
- بالا بردن دست بر روی دیوار
- کنار چهارچوب در یا دیوار بایستید.
- دست خود را در حالتی که آرنجتان صاف است، بر روی در یا چهارچوب قرار دهید و کم کم آن را به سمت بالا حرکت دهید و آن را به مدت 10 تا 20 ثانیه در بالاترین ارتفاع ممکن نگه دارید.
- تکرار این تمرین برای 5 تا 10 بار
- انجام آن 3 بار در روز توصیه می‌شود.
تمرینات تقویتی شانه
- بالابر بازو
- بایستید و بازوی بعد از عمل را در کنار خود قرار دهید. در صورت تمایل می‌توانید وزنه ای را در دست بگیرید.
- بازوی خود را جلوی خود تا ارتفاع شانه بلند کنید.
- به آرامی پایین بیایید.
- بازوی خود را به سمت بیرون و دوباره تا ارتفاع شانه بلند کنید. 10 بار تکرار کنید.
- فشارهای دیواری
-
- این تمرین اساساً یک فشار ایستاده به دیوار است.
- با فاصله یک بازو از دیوار بایستید و پاها را به اندازه عرض شانه باز کنید.
- هر دو دست را صاف روی دیوار قرار دهید و به جلو خم شوید، دست‌ها و شانه‌های خود را در یک راستا نگه دارید. ماهیچه‌های سینه ای خود را درگیر کرده و از دیوار فاصله بگیرید و به حالت پلانک ایستاده قرار دهید. 10 بار تکرار کنید.
- اکستنشن ایزومتریک شانه
-
- در کنار دیوار بایستید، به طوری که بازوی بعد از جراحی تا 90 درجه در آرنج خم شده باشد و ساعد شما موازی با زمین باشد.
- بازوی خود را طوری به دیوار فشار دهید که انگار می‌خواهید آن را تا ارتفاع شانه بلند کنید.
- فشار دادن به دیوار را به مدت 10 ثانیه ادامه دهید.
- محدوده حرکت آرنج
- بازوی خود را 90 درجه خم کرده و سپس صاف کنید.
- این تمرین باید 30 بار و سه بار در روز تکرار شود.
- این تمرین به جلوگیری از سفتی آرنج شما پس از قرار گرفتن طولانی مدت در بریس کمک می‌کند.