دستگاه CPM چیست؟
دستگاه CPM یکی از تجهیزات موتوردار فیزیوتراپی است. این دستگاه یک مفصل را در یک محدوده حرکتی از پیش تعیین شده و بدون نیاز به تلاش از سوی بیمار حرکت میدهد. در واقع مفصل مورد نظر به آرامی توسط دستگاه تا چند درجه به جلو و عقب خم میشود. میزان حرکت و سرعت دستگاه توسط فیزیوتراپیست قابل تنظیم است. اصلیترین کاربرد دستگاه CPM در فیزیوتراپی بعد از جراحیهای مفاصل است.
در واقع این دستگاه در فیزیوتراپی بعد از جراحیهای گوناگون برای کاهش سفتی مفاصل و بهبود دامنه حرکتی استفاده میشود. به خصوص در مواردی که بیمار در دوره نقاهت پس از جراحی قادر به انجام تحرکات به صورت فعال نیست، استفاده از این دستگاه میتواند بسیار مفید و موثر باشد. برای مثال استفاده از دستگاه سی پی ام در فیزیوتراپی بعد از جراحی تعویض مفصل زانو، فیزیوتراپی بعد از جراحی آرنج، لگن و شانه کاربرد دارد.
کاربرد دستگاه CPM در فیزیوتراپی
ممکن است لازم باشد برای هر یک از موارد زیر از دستگاه CPM استفاده کنید:
- بعد از جراحی مانند تعویض کامل زانو یا ترمیم کاف روتاتور
- پس از برداشتن بافت اسکار از مفصل به دلیل سفتی
- برای شرایطی مانند آرتروز یا بعد از شکستگی در بازو یا ساق پا
سالهاست که دستگاه CPM به عنوان یک پیشرفت چشمگیر پزشکی در نظر گرفته می شود که می تواند از عوارض بعد از عمل جراحی جلوگیری کند. با خم شدن مفصل زانو بلافاصله پس از جراحی، هدف استفاده از دستگاه cpm در فیزیوتراپی بازگرداندن تحرک و افزایش دامنه حرکتی و در نهایت تسریع بهبودی است.
دستگاه CPM به طور معمول پس از جراحی، به ویژه جراحی تعویض مفصل زانو، مورد استفاده قرار می گیرد. جراحی زانو در 50 سال گذشته پیشرفت زیادی داشته است و جراحان ارتوپدی همیشه به دنبال راه هایی برای بهبود نتایج خود هستند؛ استفاده از دستگاه سی پی ام یکی از این راه هاست.
یکی از مشکلات رایج بعد از جراحی مفصل، سفتی مفصل است. سفتی بعد از تعویض مفصل می تواند یک عارضه جدی باشد و یکی از شایع ترین دلایلی است که باعث نارضایتی مردم از جراحی تعویض مفصل زانو می شود.
هدف درمانی دستگاه CPM چیست؟
هدف اصلی استفاده از این دستگاه به دست آوردن دامنه حرکتی مناسب مفاصل است. جلوگیری از خشکی مفصلی و کاهش احتمال تغییر شکل مفاصل ، جلوگیری از چسبندگی بافت های اطراف مفصل ، کاهش اثرات بی حرکتی مفاصل ، افزایش مایع مفصلی و در نتیجه تسریع بهبودی مفاصل ،کاهش درد بعد از جراحی بیماران و افزایش جریان خون اندام از فواید دیگر استفاده از دستگاه CPM است.
همچنین از دستگاه سی ام پی برای کاهش خطر ابتلا به بیماری های عروقی (مانند ترومبوز ورید عمقی) و جلوگیری از تشکیل بافت اسکار (بافت زخم) استفاده می شود. این دستگاه برای افزایش سریع تر قدرت عضلات بعد از جراحی هم به کار می رود.
مکانیسم کار دستگاه CPM چگونه است؟
از دستگاه CPM در فاز ابتدایی توانبخشی استفاده می شود. این دستگاه دارای دو بخش نگهدارنده است که در دو سمت مفصل مورد نظر بسته شده و با سرعت تنظیم شده به وسیله درمانگر و در دامنه مورد نظر او حرکت می کند.
میزان دامنه و سرعت حرکت دستگاه به مواردی چون میزان تحمل بیمار ، مدتی که از جراحی گذشته ونوع مفصل مورد نظر بستگی دارد. همچنین باید به این نکته توجه شود که دستگاه سی ام پی باید در کنار سایر مداخلات مربوط به حوزه فیزیوتراپی ، از جمله الکتروتراپی و تمرین درمانی به کار گرفته شود تا اثرات لازم و ماندگار داشته باشد.
مزایای دستگاه CPM
- امکان استفاده زود هنگام از این وسیله در دوره بهبودی پس از عمل جراحی
- گرم و در حالت کشش نگه داشتن ناحیه مفصلی که منجر به افزایش جریان خون و انعطاف پذیری بیشتر محل می شود در نتیجه بیمار سریع تر حرکاتش را باز می یابد.
- کاهش درد و ادم بیمار به میزان قابل توجه
- کاهش مدت زمان بهبودی به مدت حداقل دو ماه و در نتیجه فراهم آوردن امکان بازگشت سریع فرد به شغل و حرفه خود
- صرفه جویی در زمان، هزینه های مربوط به کاهش درد و جلسات فیزیوتراپی
- کمک به ترمیم و بازسازی غضروف های مفصل
موارد منع استفاده از CPM
- شکستگی های بی ثبات مرتبط با مفصل مبتلا، به دلیل خطر جابجایی استخوان و تاخیر در جوش خوردن آن حین حرکت غیرفعال
- عفونت کنترل نشده مرتبط با مفصل مبتلا، بعلت خطر عوارض زخم و تاخیر در ترمیم
- اسپاسم و سفتی عضلانی
- فلج اسپاستیک زیرا حرکت آنتوگونیست ممکن است منجر به آسیب عضله شود.
فواید استفاده از دستگاه CPM چیست؟
فواید استفاده از CPM در زانو بر طبق تحقیقات اخیر
در طی بررسی ۲۴ مطالعه که در سال ۲۰۱۴ بر روی اثربخشی استفاده از دستگاه CPM پس از انجام عمل جراحی تعویض زانو بر روی ۱۴۴۵ شرکتکننده انجام شد نتایج زیر ثبت شد :
طبق تحقیقات افرادی که از CPM استفاده می کنند مزایای زیر را تجربه می کنند :
- در هفته ششم ، بیمارانی که از دستگاه CPM استفاده میکردند میتوانستند زانوهای خود را حدود ۲ درجه بیشتر از کسانی که از CPM استفاده نمیکردند خم کنند.
- در هفته ۶ شرکتکنندگانی که از دستگاه CPM استفاده میکردند به طور متوسط ۲.۶ از ۱۰ نمره درد خود را به دست آوردند ، در حالی که برای کسانی که از CPM استفاده نمیکردند این امتیاز ۳ از ۱۰ بود.
- در هفته ۶ بیمارانی که از دستگاههای CPM استفاده می کردند ، بهطور متوسط نمره درد خود را ۲.۶ از ۱۰ گزارش دادند ، در حالی که برای افرادی که از CPM استفاده نمیکنند ، این امتیاز معمولا ۳ از ۱۰ می باشد.
- در ماه ۶، افرادی که از CPM استفاده می کردند ، کیفیت زندگی خود را یک امتیاز بالاتر از افرادی که از دستگاه استفاده نمی کردند ، ارزیابی کردند.
دستگاه CPM شانه
گاهی پس از انجام جراحی شانه پزشک جراح برای بیمار سی پی ام شانه تجویز می کند. در تحقیقات استفاده از دستگاه CPM شانه با سایر روش های فیزیوتراپی مورد مقایسه قرار گرفتند. این تحقیقات ثابت کردند بیمارانی که بعد از جراحی شانه از سی پی ام شانه استفاده کرده اند، نسبت به سایرین عملکرد بهتر و درد کمتری در شانه دارند.
دستگاه CPM شانه برای مشکلات زیر کاربرد دارد:
- جراحی تعویض مفصل شانه
- جراحی ترمیم لابروم شانه
- بیماری شانه یخ زده یا فروزن شولدر
- جراحی برای رفع خشکی و به حرکت در آوردن شانه
- جراحی ترمیم تاندون شانه
- به حرکت درآوردن شانه و دست پس از ابتلا به سکته مغزی
- شکستگی های کتف یا استخوان بازو که سبب محدودیت حرکت شانه شده است
دستگاه CPM زانو
فیزیوتراپی با هدف حرکت دادن و خم و صاف کردن زانو با دستگاه سی پی ام زانو انجام می شود. دستگاه سی پی ام می تواند پس از عمل جراحی برای از بین بردن درد، افزایش گردش خون، بهبودی مفاصل و غضروف ها مورد استفاده قرار می گیرد. دستگاه CPM زانو برای مشکلات زیر کاربرد دارد:
- تعویض کامل مفصل زانو
- جراحی برای ترمیم لیگامان زانو
- جراحی عضله چهار سر ران
- پیوند غضروف زانو
- جراحی استئوتومی زانو